جرقهای برای شعلهور کردن دوگانه قم-نجف | پشت پرده شایعه دستور آیت الله سیستانی برای جمع کردن فرشهای وقفی حرم امام حسین چه بود؟
رویداد۲۴| اوایل هفته موجی گسترده از شایعات در شبکههای اجتماعی دستبهدست شد: «آیتالله سیستانی دستور داده فرشهای اهدایی مرحوم علیاکبر انصاری از حرم امام حسین جمع شود.»علی اکبر انصاری پدر علی انصاری موسس بانک آینده است؛ بانکی که به تازگی منحل شده و اخبار مرتبط با فساد آن روزانه به رسانهها درز پیدا میکند. خبر جمع شدن فرش های حرم با بار احساسی سنگین داشت؛ استدلال بازنشرکنندگان این خبر این بود آیت الله سیستانی به حرام و حلال و غصبی بودن مقید هستند اما در ایران هنهادهای رسمی و مذهبی به ریشه اموال انصاری و بانک آینده هیچ حساسیتی نشان ندادند.
این روایت ابتدا از سوی حسابهای ناشناس منتشر شد، اما وقتی علیاکبر رائفیپور چهره جنجالی جریان ارزشی، آن را بازنشر کرد، ماجرا ابعاد وسیعتری به خود گرفت.
از یک توییت تا یک روایتسازی بزرگ؛ شایعه چگونه ساخته شد؟
بیشتر بخوانید:
امپراتوری خانوادگی انصاری چگونه با شرکتهای صوری سرمایه مردم را به باد داد؟
فرشهای سبز حرم امام حسین اهدایی مرحوم علی اکبر انصاری، پدر علی انصاری موسس بانک آینده، بعد از فوت اوست. مهر ماه امسال، تصاویر متعددی از تعویض فرشهای آبی قدیمی با فرشهای سبز در رسانههای ایران منتشر شد. اسم مرحوم علی اکبر انصاری به عنوان واقف بر لبه فرشهای اهدایی بافته شده است. علی اکبر انصاری خرداد ماه درگذشت و وقف فرشها در واقع توسط خانواده او_به احتمال زیاد علی انصاری موسس بانک آینده_ انجام شده است. این اهدا تنها چند روز پیش از انحلال بانک آینده انجام شد؛ خبری که سرنوشت فرزند واقف فرشهای حرم را تکان داد.
فرش حرم امام حسین که نام علی اکبر انصاری بر روی آن بافته شده است
اما ماجرای جمع شدن این فرشهای سبز رنگ، از یک توییت شروع شد. رائفیپور نوشت: «فرشهای حرم با دستور آیتالله سیستانی جمع شد.» این ادعا نه سند داشت، نه تصویر، نه منبع. اما در فضای دو قطبی و احساسمحور امروز، همین یک جمله کافی بود تا هزاران نفر آن را بازنشر کنند.
رائفیپور چندی پیش در سخنرانیای مدعی شده بود برخی مداحان با دریافت فرش برای حرم بهنوعی وامدار بانک آینده شدهاند؛ او با این منطق تلاش داشت بگوید فساد مالی در پیوند با مناسک مذهبی به حرمهای مطهر رسیده است. همین زمینه ذهنی باعث شد مخاطب روایت جدید او را باورپذیر تلقی کند.
این خبر ابتدا با انتشار عکسی در صفحه اینستاگرامی منتسب به تولیت حرم امام حسین (ع) عملا تکذیب شد. تصویری در صفحه اینستاگرامی «امام حسین دات اورگ» منتشر شد که فرشهای اهدایی علی اکبر انصاری در آن مشاهده میشد. برخی کاربران انتشار این تصویر را به منزله تکذیب خبر جمع شدن فرشها تلقی کردند.
تصویر فرش اهدایی علی اکبر انصاری در حرم امام حسین در صفحه اینستاگراک منتسب به تولیت حرم
آیا نماز خواندن بر فرشی که با مال حرام خریداری شده صحیح است؟
در این میان، اما یک سوال جدی مطرح شد و انیکه اگر واقف یا خانوادهاش اهل فساد باشند، آیا وقف باطل میشود؟ اهدای فرشها به حرم امام حسین بعد از فوت علی اکبر انصاری انجام شده و شائبه شبهه دار بودن مالی که با آن فرشها خریداری شده، در صورتی که به عی انصاری تعلق داشته باشد، جدی است. اما پاسخ فقهی به این سوال ظاهرا روشن است: در فقه شیعه، وقف تنها در صورتی باطل میشود که اصل مال حرام باشد.
یک نهاد فقهی شناختهشده به نام «مرکز تخصصی احکام ۱۱۸» که زیر نظر سید اباصالح راجی فعالیت میکند، اطلاعیهای در این زمینه منتشر کرده است. این مرکز سالهاست مرجع پاسخگویی رسمی به پرسشهای شرعی مردم در کشور و درباره عتبات بوده است.
اطلاعیه چند نکته کلیدی دارد؛ نخست اینکه تاکید می کند واقف فرشها، مرحوم علیاکبر انصاری، پدر علی انصاری است و فساد یا سلامت فرزند او هیچ تأثیری بر وقف او ندارد.
دوم اینکه هیچ گزارشی مبنی بر نامشروع بودن مال وقف وجود ندارد و سوم، بنا بر فقه شیعه، وقف با رفتار فرزند واقف باطل نمیشود.
نکته چهارم این بود که هیچیک از مراجع و از جمله آیتالله سیستانی دستور یا فتوایی درباره جمعآوری فرشها نداشتهاند. ادعاها فاقد مبنای شرعی است و شایعه دخالت آیتالله سیستانی «کذب» معرفی شد.
این بیانیه از نظر حقوقی، شرعی و اخلاقی پرونده را مختومه کرد. اما با وجود تکذیب رسمی، برخی رسانهها همچنان روی ادعاها پافشاری کردند؛ چرا؟
این شایعه دقیقاً در روزهایی اوج گرفت که پرونده بانک آینده به یکی از مهمترین موضوعات سیاسی ـ اقتصادی کشور تبدیل شده بود. ورشکستگی این بانک، افشاگریها درباره املاک لوکس، بدهیهای نجومی و نگرانی سپردهگذاران، فضای جامعه را ملتهب کرده است.
در چنین فضایی، نام «انصاری» – که بنیانگذار این بانک بوده – دوباره در افکار عمومی پررنگ شد. لازم به ذکر است که واقف فرشهای کربلا، مرحوم علیاکبر انصاری است؛ او خرداد ماه امسال درگذشت و مراسم ختم او بیشتر به یک گردهماییهای اقتصادی ـ سیاسی شباهت داشت.
بازی با نام آیتالله سیستانی | پروژه محبوبیتسازی یا بیاعتبارسازی؟
در همان ساعات نخست انتشار شایعه جمع آوری فرشها با دستور آیتالله سیستانی، بسیاری در فضای مجازی این اقدام را نشانه مبارزه قاطع این مرجع با فساد دانسته و به تحسین این رویکرد پرداختند.
جالب اینکه، هیچ سندی مبنی بر دخالت آیتالله سیستانی وجود نداشت؛ اما برخی فعالان رسانهای با اصرار تلاش کردند شایعه را به مرجعیت نجف نسبت دهند تا از یکسو موجی از محبوبیت مضاعف برای او ایجاد کنند و از سوی دیگر فضای روابط ایران و نجف را تحت تأثیر قرار دهند.
این خبر بار دیگر به دوگانه قم-نجف دامن زده است. دوگانهای که سالهاست مورد توجه رسانههای غربی هم قرار گرفته. آنها مدعی اند مرجعیت نجف بر نقش مشورتی روحانیت در برابر تز ولایت فقیه در قم قرار دارد. آنها مدی اند که ایران به دنبال سلطه بر حوزه نجف است. آنچه در همه این دوگانه سازی ها از گزارش رسانههای غربی تا خبر دستور جمع کردن فرشهای موقوفی حرم توسط آیت الله سیستانی، به هم شباهت دارد، تلاش برای ایجاد شکاف میان جامعه شیعه است.
وَ لا تَأْكُلُوا أَمْوالَكُمْ بَيْنَكُمْ بِالْباطِلِ وَ تُدْلُوا بِها إِلَى الْحُكَّامِ لِتَأْكُلُوا فَرِيقاً مِنْ أَمْوالِ النَّاسِ بِالْإِثْمِ وَ أَنْتُمْ تَعْلَمُونَ
واموال يكديگر را به باطل (و ناحقّ) در ميان خودتان نخوريد و اموال را به (عنوان رشوه، به كيسه) حاكمان وقاضىها سرازير نكنيد تا بخشى از اموال مردم را به گناه بخوريد، در حالى كه خود مىدانيد (كه خلاف مىكنيد).
هر کس خودش هدیه کرده با رضایت از اموال خودش بیت المال نیست
پس بایدهرکسی سعی کندازمال خودکه ازراه حلال بدست آورده احسان ونیکویی کند .تاموردقبول حضرت حق قرارگیرد.